مقدمه
اهمیت ارتباطات در دنیای امروز و نقش تلفن در ارتباطات بر کسی پوشیده نیست. کلمه ارتباط بسیاری از افراد را به یاد تلفن می‌اندازد. شاید ده سال پیش وجود مرکز تلفن در شرکت‌های کوچک الزامی نبود اما امروز شاهد استفاده از این مراکز در فروشگاه‌ها، مجموعه‌های مسکونی، مدارس و نظایر آن هستیم. علت این روند همان اهمیت ارتباطات و هدف آن افزایش رضایت‌مندی و حفظ بیشترین تماس‌هاست.
از سوی دیگر محققان حوزه تلفن و تولیدکنندگان این صنعت همواره برای توسعه و گسترش آن در تلاش بوده و هستند. در چنین شرایطی دور از ذهن نیست که تعدد برند و تکنولوژی به وجود آید، اما این واقعیت اصول ارتباطات تلفنی را تغییر نمی‌دهد. همچنان از دست ندادن تماس‌ها و افزایش رضایت‌مندی در اولویت قرار دارند.
با اتصال مراکز تلفن به یکدیگر می‌توان یک سیستم بزرگ‌تر داشت که در آن امکانات و ایده‌های موجود در اجزاء تشکیل‌دهنده تلفیق شده است. تقریباً تمامی تولیدکنندگان صنعت تلفن امکان اتصال دو یا چند مرکز خود به یکدیگر را در محصولاتشان به وجود آورده‌اند. چالش اساسی وقتی ظهور می‌کند که قصد بر اتصال دو مرکز غیر هم نوع باشد. خوشبختانه فشار رقابت در بازار مراکز تلفن به همگرایی این تجهیزات انجامیده است. با بررسی روند تکامل مراکز در برندهای مختلف می‌توان دریافت که همه در تلاش هستند تا با پشتیبانی از پروتکل‌های فراگیر مانند سیپ محصول خود را به‌عنوان یک تولید استاندارد معرفی کنند. در نقطه مقابل پروتکل‌های اختصاصی شرکت‌های پیشرو از تیتر نخست تبلیغات آن‌ها به حاشیه آمده و اغلب به‌عنوان آپشن از آن‌ها یاد می‌شود.
در کشور ما اما اوضاع کمی متفاوت است. سلیقه، خواست و عادت مردم، سیاست‌های واردکنندگان عمده، میزان تمایل برندهای مطرح بر حضور رسمی در ایران، نگرش افراد فنی و فروشندگان مراکز تلفن کم‌ظرفیت و زیرساخت‌ها و سیاست‌های مخابرات از عوامل تعیین‌کننده وضع بازار هستند که پرداختن به آن‌ها از حوصله مقاله حاضر خارج است. به‌هرحال در تصویر امروز کشور سهم بالای برند پاناسونیک از بازار مراکز تلفن کم‌ظرفیت از یک‌سو و گسترش روزافزون استفاده از راهکارهای اوپن سورس ازجمله الستیکس (ایزابل) از سوی دیگر انکارناپذیر است. در ادامه چگونگی اتصال این دو مرکز بررسی شده است.
چگونگی اجرا
خانواده‌های مختلفی از مراکز تلفن پاناسونیک به بازار ایران وارد شده است. از مهم‌ترین این سری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
سری‌های TES و TEMمراکز آنالوگ و هایبرید پاناسونیک هستند. TDA و TDE چندین سال است که در بازار ایران و جهان حضور موفقی داشته‌اند. این مراکز دارای ظرفیت‌های بالاتر و قابلیت ارتقاء و پشتیبانی از آی‌پی هستند. البته در حال حاضر سری NS به‌عنوان جایگزین معرفی شده است و تمرکز تأمین‌کنندگان اصلی کشور بر مدل‌هایی از این سری قرار گرفته است.
در این مقاله از سری TDEو مشخصاً مدل TDE100برای ایجاد ترانک با الستیکس استفاده شده است. باید توجه داشت که سری TDAقابل ارتقاء به TDE می‌باشد. به‌علاوه اصول اتصال مراکز NSنیز مشابه است با این تفاوت که ظاهر منوها در این مراکز تا حدودی تغییر کرده و ملاحظاتی نیز برای لایسنس موردنیاز ترانک وجود خواهد داشت.
در مراکز TDEکارتی به نام IPCMPR وجود دارد که معمولاً به‌اختصار MPRنامیده می‌شود. DSP سیستم روی همین MPRقرار می‌گیرد. دو نوع DSPبرای این مراکز وجود دارد:
برای اطلاع از چگونگی نصب دی‌اس‌پی روی ام‌پی‌آر به سند شروع کار با کارت‌های مجازی آی‌پی مربوط به سری TDE مراجعه کنید. تفاوت دی‌اس‌پی‌های ۶۴ و ۱۶ در تعداد کانال ممکن برای ایجاد ترانک و تعداد آی‌پی‌فون‌های قابل اتصال به آن‌هاست. ضمناً پاناسونیک برای هر موجودیتی که در سیستم‌هایش استفاده می‌شود یک شماره مدل دارد. شماره مدل کارت‌های ام‌پی‌آر و دی‌اس‌پی لازم برای پشتیبانی از ترانک از جدول شماره یک قابل‌دستیابی است.
جدول شماره ۱: ملزومات مورداستفاده در مراکز آی‌پی پاناسونیک سری TDA و TDE برای ترانک سیپ
همان‌طور که از جدول شماره یک برمی‌آید، روی دی‌اس‌پی ۱۶ به صورت پیش‌فرض تا ۴ کانال امکان ایجاد ترانک وجود دارد و این تعداد برای دی‌اس‌پی ۶۴، ۱۶ عدد است. افزایش این تعداد از طریق خرید لایسنس و نصب آن در کارت اس‌دی انجام خواهد شد. درواقع یک لایسنس ۴ کاناله ترانک آی‌پی روی دی‌اس‌پی ۱۶ و چهار عدد روی دی‌اس‌پی ۶۴ از پیش فعال است. پس چنانچه یک دستگاه TDE دارید که آی‌پی‌فون‌های پاناسونیک به آن متصل هستند، برای ایجاد ترانک بین مرکز خود با یک الستیکس به هیچ لایسنسی نیاز ندارید.
روش‌های مختلفی برای اتصال یک مرکز پاناسونیک به الستیکس وجود دارد.
روش FXO-FXS روشی استاندارد و معمول نیست. این روش بیشتر برای ارتباط با مراکز آنالوگ و هایبرید به کار می‌رود و نقص‌هایی جدی در پی دارد. از کارت‌های PRI که گاه به آن‌ها E1 نیز گفته می‌شود برای ارتباط مراکز می‌توان استفاده نمود. این روش مدت‌هاست مورداستفاده قرار می‌گیرد و پایداری مناسبی دارد. به‌علاوه پیاده‌سازی آن نیز چالش چندانی نخواهد داشت. اما نکته منفی آن نسبت به روش‌های مبتنی بر آی‌پی لزوم خرید کارت است. پروتکل اچ۳۲۳ به صورت پیش‌فرض روی الستیکس در دسترس نیست و برای راه‌اندازی آن نیاز به نصب پکیج oh323 یا ooh323 است. عیب این روش دشواری‌های راه‌اندازی آن است. چنانچه به‌جای الستیکس مرکز تلفن دیگری قرار داشته باشد، احتمال پشتیبانی آن مرکز از پروتکل اچ۳۲۳ ضعیف است. در این مقاله از روش آخر یعنی ترانک سیپ برای ارتباط الستیکس و پاناسونیک استفاده شده است.
روال انجام
مهم‌ترین بخش تنظیمات این بخش مربوط به مرکز تلفن پاناسونیک است چراکه در سمت الستیکس تنظیمات کمتر، متمرکزتر و معقول‌تر است. به کمک UPCMC که نرم‌افزار تنظیم پاناسونیک است، به TDE100 متصل می‌شویم. مطابق شکل شماره یک، از قسمت ۱.۱روی MPRگزینه Card Propertyرا انتخاب می‌کنیم.
تصویر شماره ۱: قسمت اسلات از تنظیمات مرکز تلفن پاناسونیک
تصویر شماره ۲: مشخصات کارت MPR
همان‌طور که در شکل شماره ۲ دیده می‌شود، آی‌پی ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱۱/۲۴ به‌عنوان آی‌پی کارت ام‌پی‌آر ست شده است. خود دی‌اس‌پی نیز آی‌پی دیگری می‌گیرد که در این مثال ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱۲/۲۴ انتخاب شده است.
با ok کردن تنظیمات به بخش ۱.۱بازمی‌گردیم. مطابق شکل شماره سه وارد بخش اسلات‌های مجازی می‌شویم.
تصویر شماره ۳: ورود به اسلات‌های مجازی کارت MPR
تصویر شماره ۴: اسلات‌های مجازی کارت MPR
برای ایجاد ترانک سیپ بین پاناسونیک و الستیکس به کارت V-SIPGW16نیاز است. از منوی سمت راست این کارت را انتخاب کرده و در یکی از مکان‌های اسلات‌ها درگ و دراپ می‌کنیم.
با انتخاب OUS کارت را از سرویس خارج می‌کنیم. در قسمت Shelf Propertyتنظیمات را مطابق شکل شماره ۵ انجام می‌دهیم.
تصویر شماره ۵: تنظیمات شلف گیتوی سیپ
برای Port Property هم با فرض اینکه آی‌پی سرور الستیکس ۱۹۲.۱۶۸.۱.۲۵۲ باشد، مطابق تصاویر ۶ تا ۱۰ عمل می‌کنیم.
تصویر شماره ۶: تنظیمات پورت گیتوی سیپ (بخش ۱)
در بخش Channel Attribute انتخاب Additional Channel for Slot1 Ch1 به معنای آن است که تنظیمات کانال موردنظر از کانال شماره یک اسلات یک استفاده می‌کند. همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌شود چون در مثال موردبررسی از دی‌اس‌پی ۶۴ استفاده شده است، تا ۱۶ کانال امکان ایجاد ترانک بدون نیاز به لایسنس وجود داشته است. بنابراین تنظیمات تنها برای کانال یک انجام شده و ۱۵ کانال بعدی از همان تنظیمات پیروی خواهد کرد.
تصویر شماره ۷: تنظیمات پورت گیتوی سیپ (بخش ۲)
تصویر شماره ۸: تنظیمات پورت گیتوی سیپ (بخش ۳)
در منوی اکانت نام کاربری و پسوردی که برای احراز هویت در برقراری ترانک استفاده می‌شود، تعریف شده است. در این مثال فرض شده نام کاربری utde و پسورد tde باشد.
تصویر شماره ۹: تنظیمات پورت گیتوی سیپ (بخش ۴)
تصویر شماره ۱۰: تنظیمات پورت گیتوی سیپ (بخش ۵)
منوی Calling Party به تنظیم Caller ID مورداستفاده در تبادل تماس بین مراکز اختصاص دارد. انتخاب PBX-CLIP در ستون نام کاربری از هدر بهترین انتخاب خواهد بود. حال می‌توان وضعیت کارت را به INS تغییر داد.
در گام بعدی از قسمت ۱۰.۱ که به تنظیمات خطوط شهری پاناسونیک مربوط است، شماره ترانک گروپ مربوط به کارت مجازی سیپ ترانک را تغییر می‌دهیم. در این مثال شماره ۶ برای ۱۶ خط گیتوی سیپ و شماره ۱ برای ۸ خط کارت شهری LCOT سانترال انتخاب شده است.
تصویر شماره ۱۱: تنظیمات خطوط شهری پاناسونیک
از قسمت ۲.۶.۱وارد پلن‌های شماره‌گیری پاناسونیک می‌شویم. با فرض اینکه داخلی‌های الستیکس سه‌رقمی بوده و با ۲ شروع شوند، عدد ۲ را از ستون Leading Number از تب Extension مطابق تصویر شماره دوازده پاک می‌کنیم و در عوض مانند تصویر شماره سیزده در تب Other PBX Extension وارد می‌کنیم.
تصویر شماره ۱۲: تنظیمات نامبرینگ پلن (بخش ۱)
تصویر شماره ۱۳: تنظیمات نامبرینگ پلن (بخش ۲)
آخرین بخش تنظیمات پاناسونیک به ۹.۱می‌شود که مربوط به هدایت تماس‌هاست. این جدول مشخص می‌کند که در زمان شماره‌گیری از گوشی‌های مرکز تلفن پاناسونیک، تماس‌ها از چه ترانک گروپی هدایت شوند. در اینجا یک چالش وجود دارد. چنانچه برای شماره‌هایی که با ۲ شروع می‌شوند، ترانک گروپ ۶ را انتخاب کنیم، داخلی‌های پاناسونیک موفق نخواهند شد شماره‌های شهری که با ۲ شروع می‌شوند را شماره‌گیری کنند. برای حل این مشکل تک‌تک داخلی‌های الستیکس با ترانک گروپ ۶ تعریف‌شده‌اند و در انتها برای عدد ۲، ترانک گروپ شماره ۱ تعریف شده است.
تصویر شماره ۱۴: تنظیمات هدایت تماس‌ها
اما همچنان ۲ مشکل وجود دارد:
۱- اگر فرض کنیم یک شماره شهری با ۲۰۱ یا ۲۰۲ یا هر شماره داخلی الستیکسی شروع شود، بازهم تماس با آن شماره شهری غیرممکن خواهد بود. البته شاید بتوان با تغییر رنج داخلی‌های الستیکس به ۱۰۰ یا ۹۰۰ تا حدی این مشکل را برطرف نمود.
۲- با توجه به محدود بودن جدول ۹.۱چنانچه تعداد داخلی‌های الستیکس زیاد باشد، نمی‌توان از این روش استفاده نمود.
تا اینجا تنظیمات مربوط به پاناسونیک به پایان رسید. در گام آخر تنظیمات مربوط به الستیکس را انجام می‌دهیم. در سرور الستیکس از قسمتPBX وارد PBX Configuration شده و از منوی Trunk یک سیپ ترانک مطابق تصاویر شماره ۱۵ و ۱۶ ایجاد می‌کنیم.
تصویر شماره ۱۵: ایجاد سیپ ترانک (بخش ۱)
تصویر شماره ۱۶: ایجاد سیپ ترانک (بخش ۲)
تنظیمات مربوط به بخش PEER Details به شرح زیر است:
context=from-internal
host=dynamic
qualify=yes
secret=tde
insecure=port,invite
type=friend
username=utde
disallow=all
allow=alaw&ulaw&g729
dtmfmode=rfc2833
canreinvite=no
nat=no
port=35060
call-limit=16
trustrpid=yes
sendrpid=pai
با فرض اینکه سرور الستیکس ما هیچ گیتوی دیگری نداشته باشد، یک روت خروجی مطابق تصاویر شماره ۱۷ و ۱۸ ایجاد می‌کنیم.
تصویر شماره ۱۷: ایجاد روت خروجی (بخش ۱)
تصویر شماره ۱۸: ایجاد روت خروجی (بخش ۲)
در اینجا ارتباط بین دو مرکز برقرار شده است. داخلی‌های پاناسونیک با گرفتن شماره داخلی‌های الستیکس با آن‌ها تماس خواهند گرفت. داخلی‌های الستیکس کمی برای شماره‌گیری مسئله دارند. آن‌ها برای تماس با یکدیگر، شماره‌های داخلی خودشان را می‌گیرند. برای تماس با داخلی‌های پاناسونیک باید شماره داخلی به انضمام عدد ۹ در ابتدای آن را شماره‌گیری کنند. البته می‌توان با اصلاح روت خروجی می‌توان این روند را تغییر داد. برای تماس از طریق خطوط شهری که به مرکز پاناسونیک متصل است، لازم است داخلی‌های الستیکس ۹۷ را در ابتدای شماره موردنظرشان شماره‌گیری کنند.
دو چالش در این قسمت وجود دارد :
شاید با اعمال تغییراتی در مرکز پاناسونیک بتوان این دو مشکل را برطرف نمود.
یکی دیگر از سؤالاتی که در ارتباط الستیکس و پاناسونیک مطرح است، چگونگی انتقال فیچر کدهاست. فرضاً اگر لازم باشد با انتقال *5503از الستیکس به پاناسونیک یک رله فعال شود، شماره‌گیری ۹*۵۵۰۳ موجب زنگ خوردن منشی پاناسونیک خواهد شد.
این مقاله تنها با هدف کمک به دوستان فعال در زمینه مراکز تلفن تهیه شده است. هرگونه کپی و انتشار آن با ذکر منبع بلامانع است. ضمناً از خوانندگان محترم تقاضا می‌شود با انعکاس هرگونه نظر، ارائه راهکار برای حل چالش‌های مطرح شده و یا اعلام چالش‌های دیگر ما را در تکمیل این منبع یاری دهند.
ویپ ایران | VOIPIRAN، بزرگترین مرجع تخصصی ویپ و ارتباطات در ایران
